Whisky regio's

De Schotse single malts worden traditioneel gegroepeerd in vijf grote regionen: de Lowlands, de Highlands, de Speyside, Islay, en Campbeltown. Daarnaast zijn er nog diverse eilanden waar één of meerdere distilleerderijen staan (zoals op Orkney, Isle of Skye en Jura). De maltwhisky's uit deze verschillende streken hebben ook heel verschillende eigenschappen. Va nde andere kant moet gezegd worden dat deze indeling voornamelijk op geografische gronden is gemaakt en niet zo op smaak, want ook binnen een regio komen grote smaaktverschillen voor. Nog iets wat Schotse single malts zo fascinerend maakt....

Speyside
Meer dan de helft van Schotlands werkende distilleerderijen bevindt zich in deze regio, in het noord-oosten van het land. Voor veel liefhebbers is dit de whiskyregio. Hier bevindt zich ook de zogenaamde Whisky-trail, waar je van distilleerderij naar distilleerderij kunt lopen of fietsen.
De Speyside "boomde" aan het einde van de 19e eeuw. Toen begonnen blend whisky's heel snel terrein te winnen, en de zachte, subtiele karakter van de Speyside sloot perfect aan om in deze blends gekieperd te worden en verpest te worden door soda en water in Herensociëteiten en officiers-messen. Niet minder dan 21 distilleerderijen werden in de periode 1890 gebouwd.
Vandaag de dag is de Speyside nog steeds het thuisland van de grootste namen uit de whiskywereld zoals Glenfiddich, Glenfarclas, Glen Grant, The Glenlivet en The Macallan. Qua stijl variëren de Speyside whisky's van de lichte, zachte, bloemige soorten als de Knockando en Cardhu tot de stevige, complexere en hevige sherry-achtige malts als de Mortlach en The Macallan.

Highland
Volgens de oude accijnswetgeving van Schotland worden Highland Malt whisky's gestookt ten noorden van de lijn die loopt tussen Greenock (aan de Firth of Clyde in het westen en Dundee aan de Firth of Tay in het oosten. Veel whiskyschrijvers onderverdelen deze enorme regio in een aantal sub-regio's, vanwege de overeenkomsten in stijl. Zo krijg je de Northern, Western, Eastern en Southern Highlands. Geografisch gezien beslaan de Highlands alles wat ligt tussen de meest noordelijk gelegen distilleerderij op het Schotse vasteland (Old Pulteney) in de Caithness haven van Wick, tot aan de meest westerlijk gelegen distilleerderij op het Schotse vastelandand, Oban. Grappig om te merken dat juist deze twee whisky's, die zo ver uit elkaar liggen, in karakter op elkaar lijken. Allebei zijn ze in verhouding vrij droog, een beetje zeezout eraan.
Sommige van de bekenste, maar zeer diverse, Highland single malts zijn de complexe Clynelish, van de oostkust van Sutherland, Dalwhinnie, Royal Lochnagar, Glengoyne, Aberfeldy en The Edradour. The Edradour distilleerderij (dat dicht bij het populaire vakantiestadje Pitlochry ligt) is heel lang de kleinste distilleerderij van Schotland geweest, maar die titel is sinds twee jaar overgenomen door de Kilchoman farm distillery op Islay.

Campbeltown
Ooit de whisky-hoofdstad van Schotland met 21 werkende distilleerderijen in de jaren 1880, ligt Campeltown tegen het zuidelijke tipje van het afgelegen schiereiland Kintyre in Argyllshire (bekend van "Mull of Kintyre" van Paul McCartney). Op dat hoogtepunt waren de Campbeltown whisky's qua stijl heftige, volle turfmonsters, die uiteindelijk bekend werden als 'stinking fish' toen in de jaren 1920 de kwaliteit werd geofferd voor de kwantiteit.
Vandaag de dag is de whisky-industrie van Campbeltown's geen glimp meer van toen, met alleen nog maar Springbank, Glen Scotia en Glengyle als werkende distilleerders. Springbank is natuurlijk wel een klassieker wereldwijd.
Het distilleren is ook weer begonnen bij Glengyle in 2004, na een stille periode van meer dan 80 jaar en daarom heeft de Scotch Whisky Association besloten om Campbeltown weer als een aparte whisky regio te benoemen, na het jarenlang ingedeeld te hebben als deel van de Highlands.

Islay
Was Campbeltown ooit de "whisky-hoofdstad" van Schotland, dan is Islay nu zeker 's lands "whisky-eiland". Het heeft 8 werkende distilleerderijen waarvan de meest recente natuurlijk de Kilchoman farm distillery, die in 2005 begonnen is met haar whiskyproductie.
Ooit werden deze malts voornamelijk gebruikt om ballen te geven aan de blends, de laatste decennia zijn ze helemaal "in", met Ardbeg, Bowmore, Lagavulin and Laphroaig voorop, die bijna een cult-status aa nhet bereiken zijn. Eén van de succesverhalen is natuurlijk de her-opening van de Bruichladdich distilleerderij in 2001 na vele jaren stilte.
Islays staan bekend als de meest "assertieve" en karakteristieke van alle Schotse malt whisky's, met hun turfachtige en medicinale karakter. character. Toch zijn er grote stijlverschillen tussen de Kildalton distilleerderijen aan de zuidkust van Islay (Ardbeg, Laphroaig en Lagavulin) en de zachtere, minder dominante malts van de noordelijken zoals Caol Ila en de zachte, licht geturfde Bunnahabhain.

Islands
De Islands categorie is een verzameling eiland-whisky's waaronder de Scapa en de wereldberoemde Highland Park van de Orkney eilanden helemaal in het noordoosten van Schotland, via de westelijke eilanden als Jura, Tobermory, en Arran. Ook de prachtige, comlexe en peperige Talisker van the Isle of Skye valt onder deze regio. Deze regio is een bijelkaar geraapt zootje met de elegante en delicate Arran malt die niks te maken heeft in stijl met de Talisker bijvoorbeeld.

Lowland
De Lowland regio ligt ten zuiden van de eerder genoemde lijn die loopt tussen Greenock (aan de Firth of Clyde in het westen en Dundee aan de Firth of Tay in het oosten, die de Highlands en de Lowlands van elkaar scheidt. Het zijn barre tijden voor de Lowlands, met alleen nog maar Auchentoshan, vlakbij Glasgow, Bladnoch in het verre westen van Galloway, en Glenkinchie, ten zuiden van Edinburgh als overlevenden. Gelukkig opende in 2005 bij Daft Mill in Fife een kleine farm-based distilleerderij, die weer iets meer inhoud aa nde streek gaf. Vele kenners beschouwen de Rosebank, bij Falkirk, als de beste Lowland aller tijden. Helaas is deze distilleerderij in de jaren 80 slachtoffer geworden van een grote reorganisatie van haar eigenaar, The Distillers Company Ltd, en is nu een "lost distillery". Qua stijl zijn Lowland whisky's light-bodied, aperitief-whisky's, met delicate, zachte, grassige smaaktonen.